(1) Sevâd-ı a‘zam: Mekke için kullanılır. Büyük insan toplulukları, İslam cemaati, Müslümanlar için de kullanılır. Ayrıca Allahu Teala’nın esma sıfatlarına mazhar olan, hakiki fakra erişen kâmil insan, insanı kâmil anlamı da vardır. Burada “insan-ı kâmil” anlamında kullanılmış sanırız. (2) Bu ilk mısrada bahsi geçen “sevâd-ı azam” insan-ı kâmil, belki de “arş-i mu‘azzam”dadır, en zirvede bulunmaktadır. (3) Bu hadise binaen “Müslüman zengin olmaz” denilemez. Zira zekât, fakirlere yardım etmek, hac ve bunun gibi şeyler için Müslüman’ın maddi imkânlara sahip olması gerekir. Buradaki fakirlikten kastın “Allah'tan başka bir şeye ihtiyaç duymamak” olduğu söylenir. (4) Fahr-i âlem: Bu âlemin iftihar kaynağı Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.s.). (5) “Fahri fenâda buldı bu gönlüm” derken hazret, benim için övünülecek şey, Allah’da fâni olmaktır (yok olmak) der. (6) Hacı Bayram-ı Veli’nin ilahisinin adının geçtiği bu bu son dörtlüğü, Abdülbaki Gölpınarlı’nın ilk yayınında şu şekilde imiş: “Bayramım imdi Bayramım imdi bayram idersin yar ile şimdi/ Hamdü senada, hamd ü senada yar ile bayram kıldı bu gönlüm” Gölpınarlı'nın aynı kitabının ilave kısmında dörtlük şeklinde farklı varyantına da yer verilmiş: “Bayrâmî imdi, Bayrâmî imdi/ Baryâm idersin yar ile şimdi!/ Hamdü senâda, hamd ü senâda/ Bayrâm edüptür yâr ile gönlüm” Bakınız: I. Hacı Bayram-ı Velî Sempozyumu Bildirileri, 8-9 Mart 1990, Ankara, s. 104. (Buradan farklı kütüphanelerde kayıtlı diğer versiyonlarına erişilebilir) https://isamveri.org/pdfdrg/D013683/1990/1990_MAZIOGLUH.pdf Kani Karaca’nın seslendirdiği versiyonda ise ilk iki mısraı bizim paylaşımımızdan farklıdır: “Bayramım imdi bayramım imdi/ Yâr ile bayram iderler şimdi/ Hamd ü senâlar, hamd ü senâlar/ Yâr ile bayram kıldı bu gönlüm” https://www.youtube.com/watch?v=s9snf2-_Oh8&feature=youtu.be